Académia Ligùstica do Brénno

parlémmo a nòstra léngoa
Académia Ligùstica do Brénno
 
Intrâ > Grafîa ofiçiâ > Arfabêto fonético

Arfabêto fonético

[ Grafîa ofiçiâ ]

L'arfabêto fonético o sèrve pe scrîve in manêa precîza i soìn che l'òmmo o sa prodûe e che vêgnan dêuviæ da-e vàrie léngoe into parlâ. O l'é fæto da 'na série de scìnboli e i ciù adotæ són quélli stabilîi da-a International Phonetic Association (IPA). Dæto che bén bén de sti scìmboli no se riêsce a scrîvili co-o computer, pe superâ sta dificoltæ l'é stæto inventòu o método SAMPA (Speech Assessment Methods Phonetic Alphabet) ch'o l'é quéllo ilustròu chi e ch'o l'é dêuviòu da l'Académia Ligùstica do Brénno.
Se voéi sentî cómme se pronónçian i vàrri soìn poéi anâ a sta pàgina chi.
Pe convençión e trascriçióin fonétiche de paròlle són mìsse tra paréntexi quàddre.

 

[ Acénti ] [ Vocâle ] [ Semivocâle ] [ Consonànte ] [ Âtri sóin ] [ Dìnni a teu ] [ Lêzi i coménti ]
Intrâ
Grafîa ofiçiâ
Gramàtica
Léscico
Mediatêca
Agiùtti
Stöia de l'Académia
Scrîvi a l'Académia
Grafîa ofiçiâ
Prinçìppi generâli
Arfabêto fonético
Acénti
Arfabêto
Consonànte dógge
Tùtto e a-a spedîa
Ditongaçión ràpida
Iotacìsmo da u
Nùmeri
Câxi particolâri
Chi, a l'Académia
'Na coixitæ
Ezénpi de tèsti
Scîti e grafîa ofiçiâ
Domànde e rispòste

Màppa do scîto

Dôv'én i coménti

Covertìnn-a

 

Acénti


[ in çimma da pàgina ]

L'acénto tònico o l'é marcòu co-o scìmbolo " ch'o va mìsso prìmma da scìlaba tònica. A vocâle cùrta a no vén marcâ, méntre a vocâle lónga a vén marcâ con : sùbito dòppo a vocâle mæxima

Vocâle (són éutto)


[ in çimma da pàgina ]
  1. [a] són da a: càssa ["kassa]
  2. [e] són da e serâ: métte ["mette]
  3. [E] són da e avèrta: vèrde ["vErde]
  4. [2] són da eu françéize: figeu [fi"dZ2:]
  5. [i] són da i: scrìpixi ["scripixi]
  6. [O] són da o italiànn-a avèrta: pòrto ["pOrtu]
  7. [u] són da u italiànn-a: scocozó [skuku"zu]
  8. [y] són da u françéize: ruménta [ry"menta]

Semivocâle (són træ)


[ in çimma da pàgina ]
  1. [j] són da semivocâle i: piâxéi [pja:"Zej]
  2. [w] són da semivocâle u: ægoa ["E:gwa]
  3. [H] són da semivocâle u françéize: nuâ ["nHa:]

Consonànte (són vìnti)


[ in çimma da pàgina ]
  1. [b] són da b: bàrba ["barba]
  2. [k] són da c dûa e da q: quàrche ["kwarke]
  3. [tS] són da c dôçe: cêuve ["tS2:ve]
  4. [d] són da d: dònna ["dOnna]
  5. [f] són da f: fanfarónn-a [faNfa"ruNNa]
  6. [g] són da g dûa: gælo ["gE:lu]
  7. [dZ] són da g dôçe: gêxa ["dZe:Za]
  8. [J] són do digràmma gn: zùgno ["zyJJu]
  9. [l] són da l: làlla ["lalla]
  10. [m] són da m: memöia [me"mO:ja]
  11. [n] són da n dentâle: prexonê [preZu"ne:]
  12. [N] són da n velare: bibìn [bi"biN]; o l'é o són do grùppo ingléize ng in paròlle cómme sing ["siN], cantâ
  13. [p] són da p: pórpo ["purpu]
  14. [r] són da r: ræna ["rE:na]
  15. [s] són da s sórda: sàsoa ["saswa]
  16. [z] són da s sonöra: zenéize [ze"nejze]
  17. [S] són do digràmma sc: scentâ [SeN"ta:]
  18. [Z] són da j françéize: xatta ["Zatta]
  19. [t] són da t: tùtto ["tyttu]
  20. [v] són da v: vivàgna [vi"vaJJa]

Âtri sóin


[ in çimma da pàgina ]

Se segnàlla pe-a seu peculiaritæ o grùppo consonàntico zenéize scc [StS] in paròlle cómme sccéuppo ["StS2ppu].

Se segnàlla infìn quàttro soìn prezénti inta léngoa italiànn-a, ma che o zenéize o no gh'à, levòu quàrche parlâ locâle

  1. [o] són da o italiànn-a serâ: rosa rossa ["rO:za "rossa]
  2. [L] són do digràmma gl: famiglia [fa"mi:La]
  3. [dz] són da z sonöra: zona ["dzO:na]
  4. [ts] són da z sórda: zio ["tsi:o]

[ in çimma da pàgina ]

Dìnni a teu
Nomiâgio:
Stàggo a:
E-Mail:
O mæ scîto
Internet:
Coménto (no ciù de 1000 caràteri)

   

Nòtta: o coménto o saiâ publicòu, o ciù fîto poscìbile, dòppo ch'o l'é stæto controlòu.

[ in çimma da pàgina ]

àn dîto a seu
29/01/2021 - 10:20
ALB, Zêna
Se scrîve: pesétta.
29/01/2021 - 10:20
PIETRO, ZENA
difetto nel pronunciare la lettera"S".. pessetta... come si scrive? grazie pietro
15/04/2019 - 15:18
ALB, Zêna
Pe prìmma cösa scrivémmo a frâze cómme pensémmo a vàdde scrîta: "into nómme de Gexù, se quésta a l'é bónn-a, l'âtra ch'a ségge mêgio". Dæto che a grafîa ofiçiâ a permétte de lêze sénsa anbigoitæ, a frâse a se lêze cómme l'émmo scrîta.
Alêgri!
15/04/2019 - 15:18
Agostino Schiaffino, Porto Torres (SS)
All'Asinara e a Stintino (nata dall'evacuazione dell'isola), sede di una comunità camoglina, l'invocazione per la mattanza era "In Nome di Gesu, se questa l'è buna l'altra sia megiu.
Presumendo sia genovese, quale dovrebbe essere la pronuncia?
Grazie
12/04/2015 - 19:57
ALB, Zêna
Se scrîve córsa; l'acénto o se peu levâ. In generâle in zenéize o són [u] o se scrîve o.
12/04/2015 - 19:57
enrico, Crôxe
come si scrive corsa in genovese?
va bene cursa senza accenti?
grazie
saluti
04/01/2014 - 00:14
GENOVÉS.com.ar, Buenos Aires, Argentinn-a
www.genoves.com.ar
Daggo 'na man con doe precizaçioin de trascriçioin fonetiche:

ry''meNta
''skripiZi

Salui!
15/05/2012 - 16:49
Zòrzo, Sestri Ponente
Dìggo sùbito che in GENOVÉS.com.ar gh'é
scrîto DÆTI,scibén l'æise amiòu co-a lente n'êo riescîo a lezilo, no savéivo do metodo di doî ctrl pe'ngrandìlo e ve ringràçio pe-a spiegaçion. Scuzæme pe l'inscisténza, scignorîa
10/05/2012 - 23:13
ALB, Zêna
Dìmmo sùbito che quànde o scrîto o l'é picìn, spécce se in corscîvo, l'é difìçile lêze e lètie coretaménte. Pe poéilo fâ sénsa eroî, o scistêma ciù còmodo o l'é quéllo de evidençiâ o tèsto, copiâlo con ctrl+c e quìndi riprodûlo, con ctrl+v, in sce "Word", de mòddo che l'é poscìbile ingrandîlo e lêzilo coretaménte. Se sciâ fa coscì sciâ vediâ che inta pàgina de GENOVÉS.com.ar gh'é scrito æ (ae) e no œ (oe).
Invêce, pe-a " œ " a-o posto da EU, cómme sciâ dîxe voscià, sémmo stæti niâtri ch'àivimo trascrîto mâ o tèsto, che òua émmo corètto.
Gràçie e scignorîa.
10/05/2012 - 13:25
Zòrzo, Sestri Ponente
no me són spiegou ben, o sò che dæti veu dî "dati"ma lì gh'é scrîto DŒTI,inta pagina co-a bandea a-o vènto,primma riga sèsta parolla.
o Conrad o dêuvia " œ " a-o posto da EU, (l'é ancche ciù bello) ma vedila in Grafîa Ofiçiâ m'à sorpreizo e confuso Alegri
07/05/2012 - 08:03
ALB, Zêna
'Na precizaçión: o scîto "Genovés.com.ar" o no l'é gestîo da l'Académia, a quæ a no l'é in nisciùn mòddo responsàbile de quéllo che gh'é scrîto la. Bezéugna invêce scrîve a "info@genoves.com.ar".
In ògni mòddo émmo amiòu into scîto "Genovés.com.ar" e poêmo dî che a paròlla "dœti", in grafîa ofiçiâ "dêuti", a no l'é prezénte, méntre gh'é a paròlla "dæti" (daeti) ch'a veu dî "dati". L'âtra frâze riportâ a l'é a trascriçión de cómme o Marzâri o a pronónçia: sciacca chi pe sentîla e sciacca chi pe anâ a-a pàgina do scîto do Conrad dôv'a l'é çitâ.
06/05/2012 - 19:28
Zòrzo, Sestri Ponente
inte Genovès com.ar impara o zenèize,éi
scrìto"dœti"l'antigo sòn da EU, e anche
inta fonologia N velare l'ezenpio: a Tortonn-a montœ-'n grasso[muNt2N].
mi diæ monta 'n grasso o muntæ 'n grasso no sò ma munteu-'n grasso e dœti me pa sbaliou-Graçie pe'n chiarimento
08/08/2010 - 08:18
ALB, Zêna
Sto câxo chi o móstra in mòddo ciæo cómme 'na grafîa inprecîza a l'ascónde a vêa pronónçia da paròlla. E no gh'é dùbio che a pronónçia corètta a l'é quélla dêuviâ da-a génte. Quìndi se a génte a pronónçia [ma"Se:na] saiéiva bén scrîve Mascêna.
Scignorîa
06/08/2010 - 09:59
Tiguliano, Tigullio
daccordo: la x (Bixio, maxellà) è pronunciata come il "són da j françéize".

Però ho sempre sentito pronunciare "Maxena" (frazione di Chiavari) come "mascena". E' corretto?
28/03/2009 - 09:00
ALB, Zêna
O grùppo "qu" o se scrîve "qu" e no "co". Quìndi se scrîve quésto, quéllo, dónque. Pe st'ùrtima paròlla va bén ànche dónca, che chi a Zêna o no se dêuvia goæi.
Conpliménti pi-â grafîa: a l'é quæxi tùtta giùsta. Quàrche coreçión: segùo=segûo, é=e, canzón=cansón, tréuva=trêuva, àe=a-e.
27/03/2009 - 17:04
Claodio, Tórin/Sant'Orçeise
canterini.org
No són segùo dé cómme vàn scrîte in zenéize é paròlle “quello/questo”: coéllo ó quéllo? Coèsto ò quésto? E ‘n te ‘na canzón scrîta da-i zenéixi Carbone – Vigevani se tréuva “dónque” (o dóncoe?); ma in zenéize no sé dîxe dónca? Gràçie pe-e rispòste e agéi pasiénsa cón mi perché són àe prìmme àrmi co-o zenéize scrîto.
29/11/2008 - 09:19
ALB, Zêna
Pe savéi cómme se fa a métte i acénti bàsta amiâ chi
Se a n de lunn-a a l'é a "n velâre" alôa bàsta amiâ chi
Ma sò-u tratìn mìsso into mêzo (lun-na) veu dî che a prìmma n a l'é dentâle e a segónda velâre alôa sta cösa chi a no l'é riportâ perché a no fa pàrte da parlâ de Zêna. In generâle pronónçie che no són de Zêna, pe òua, no són riportæ.
Pe-a paròlla gràçie, inta grafîa ofiçiâ l'é consentîo de scrîve gràsie.
29/11/2008 - 02:50
Flavio, Puntedeximu
Aggéi pasiensa, ma nu g'ò moddu de scrive cumme me pà mégiu a mi, me manca (pe òoua) i accenti. Peou dàse ke nu l'àgge vista mi, ma me pà che nu ghe ségge a spiegasiun da n de lun-na: nun ho ancun cunusciùu in nu zeneize cu a sacce dì. A proxima votta che ve scrivu, servindume da tastea òua spagnola, òua portughéise, òua franséise, pensu che purioù fàve quarche dumanda ciù precisa, e magari usà a grafia che ciù parte ùsu mi, e mancu tantu cumplicà. Salùti.
(p.s. ad esempiu segundu mi graçie u se scrive grassie: propriu cumme u dimmu e nu creddu sulu dae paerti du Puseivia).
16/08/2008 - 19:33
ALB, Zêna
Chi a l'Académia in scê tùtte e paròlle ghe mìsso l'acénto pe mostrâ cómme i acénti vàn mìssi. Se un o veu, o peu métte solo i acénti obligatöi: quélli in scê paròlle trónche con ciù scìlabe che finìscian pe vocâle tònica. L'é dónque obligatöio scrîve: scocozó, pitô. St'ezénpio chi o móstra che l'é necesâio savéi cómme se fa a marcâ o són [u]. Ma in generâle l'é lasciòu a-a bónn-a voentæ de chi scrîve se marcâ i acénti che no són obligatöi.
16/08/2008 - 18:16
tac, SanPed'aenn-a
no capiscio comme mai se acènta a letia o che a se leze (U) no saieva ciù sencio accenta solo a o quande a l'è o e basta?
16/06/2008 - 12:50
ALB, Zêna
1. A létia æ a gh'à o són [E] lóngo: inbriægo [iN"brjE:gu]; ma dòppo a n velâre, e sôlo inte quéllo câxo, o són [E] o l'é cùrto: ænn-a ["ENNa]. Quindi a lètia æ a fa pàrte do són registròu a-o pónto 3 de vocâle.
2. Dæto che a "ù" a l'é cùrta, pe-a régola pe radogiâ e consonànte, o són da consonànte ch'a vêgne dòppo o l'é ciù intenso, pròpio cómme a "p" da paròlla càppo. Òua o grùppo "gn" o no se radóggia, ma foneticaménte o scìmbolo J o va scrîto dóggio. Écco chi quàrch'âtro ezénpio: légno ["leJJu], ma vêgno ["ve:Ju]; péscio ["peSSu], ma riêscio ["rje:Su]; e no scordémose de paròlle cómme tòua [tOwwa] e màio ["majju].
16/06/2008 - 11:33
Piero de Bösanæo, Bösanæo
Agiùtti pe poéi scrîve chi: âæÆêçîöóôûª
Amîxi,
1)e a létia æ döv'a méttemmo?
2)8.[J] són do digràmma gn: zùgno ["zyJJu].
Domanda: perché dôe JJ inta fonética de zùgno e solo in scìmbolo pe o són do digràmma gn?
Scignorîa.
Piero de Bösanæo
A l’è gradîa a coreçión de paròlle uzæ e da forma uzâ. Gràçie.

[ in çimma da pàgina ]