A l'é a chéita da vocâle finale sénsa l'acénto de 'na paròlla davànti a 'na paròlla ch'a
l'incoménsa pe vocâle. A se màrca con l'apòstrofo.
Ezénpi:
- L'é sucèsso i marionétti → L'é
sucèss'i marionétti [l e sy"cEss i mariu"netti]
- No me ricòrdo d'avéi vìsto in spozalìçio pægio → no me ricòrdo d'avéi vìst'in
spozalìçio pægio [nu me ri"kOrdu d a"vej "vist iN spuzali"siu "pE:dZu]
- Vêgno mi a métive a pòsto →
Vêgno mi a métiv'a pòsto ["ve:Ju mi a "metiv a "pOstu]
A l'é a chéita de 'na vocâle o de 'na scìlaba a-o prinçipio de 'na paròlla. A se màrca
con l'apòstrofo. In zeneize o câxo ciù frequénte o se prezénta co-i artìcoli indeterminatîvi:
un → 'n e unn-a → 'na. Ciù in generâle, càzze a prìmma vocâle de 'na paròlla, precedûa da
'n'atra paròlla, quànd'a l'é segoîa da-a n velâre.
Da notâ che e fórme sto, sta, sti, ste di agetîvi e pronómmi dimostratîvi vàn scrîte sénsa
l'apòstrofo perché són coscideræ outònome e no aférexi de questo, questa, questi, queste.
Ezénpi:
- O l'é un figeu → O l'é 'n figeu
[u l e N fi"dZ2] (davànti a consonànte 'n o l'à o són da n velâre [N])
- O l'é un òmmo → O l'é 'n òmmo
[u l e n Ommu] (davànti a vocâle 'n o l'à o són da n dentâle [n])
- L'é inposcìbile → L'é 'nposcìbile
[l e Npu"Sibile]
Dîta troncaménto ascì, a l'é a chéita de 'na vocâle o de 'na scìlaba a-a fìn de 'na
paròlla. Into zeneize tantiscime paròlle són intræ za trónche e in sce quéste no gh'é nìnte da
dî. Âtre, prezénpio gràn pe grànde, cómme in italiàn se tróncan sénsa marcâ o troncamento:
gh'é 'n gràn bordèllo [g e 'N
"graN bur"dEllu]. Quand'o va marcòu o se màrca con l'apòstrofo.
In pràtica l'ùnico vêo câxo d'apòcope o s'à inte esprescioìn cómme: Cose ti veu? → Cos' ti veu? ["kO:s ti "v2].
Da notâ che, diversaménte da l'italiàn, bèllo e quéllo no se tróncan mâi.
Va notòu che 'na mæxima frâze a peu êse dîta in mòddi divèrsci. Prezénpio o Marzâri o dîxe
a frâze "Se lascémmo in sànta pâxe" a prìmma vòtta coscì: Se lascémmo ’n sànta pâxe [se la"Sémmu 'N "saNta "pa:Ze];
e a segónda inte st'âtro mòddo: Se lascémm'in
sànta pâxe [se la"Sémm iN "saNta "pa:Ze]. Inte sti câxi chi a fórma a l'é çernûa da chi pàrla
e a l'é lasciâ a-a seu senscibilitæ. Segnalémmo sôlo che l'elixón a l'é a fórma ciù antiga, méntr'ancheu
pâ ch'a ségge preferîa l'aférexi.
|