Un giórno, de quélli che no s’à nìnte de speciâle da fâ, magâra cêuve e l’é fréido, e se va a ravatâ inte vêge cöse, ò atrovòu ’na scàtoa de légno, de quélle che ’na vòtta se vendéivan co-a frûta candîa, con fiôri e féugge de nastùrsio dipìnti a màn in sciô covèrcio. Òua, de vòtte, s’atrêuvan in scî banchétti, in mêzo a-i ravàtti de vàrie fêe de l’antiquariâto o zu de li. No se caciâvan mîga vîa, l’êa ’n pecòu: e scignôe ghe tegnîvan i mandìlli recamæ, e colànn-e, i pendìn ò e fotografîe.

Mi e ciàmmo scàtoe da memöia, che quànde s’àrvan te risèrvan de lóngo quârche sorpréiza. Chisà quànte anni a l’aviâ, a l’êa de mæ mamà, me ricòrdo d’avéila sénpre vìsta da quànde són a-o móndo. No poéivo ricordâme cöse ghe fîse drénto, l’ò avèrta co-ina çèrta coiozitæ, ma nìnte de ciù. L’é sciortîo ’na pìppa de légno, co-o canéllo ’n pö cegòu in çìmma, fæta de quéllo légno che ciàman ràdica: a pìppa de mæ papà. No l’ò mâi vìsto fumâ, perché o l’avéiva smìsso durànte a goæra, ma savéi ch’a l’êa ’na cösa sò, ’na cösa coscì personâle, a m’à portòu inderê de péizo inti mæ ricòrdi ciù bèlli de quand’êa picìnn-a.

A sörte a l’é stæta gramma con mi e con mæ mamà, a ne l’à portòu vîa tròppo fîto; lê a l’êa ancón zóvena e mi avéiva sôlo dózz’ànni, che són tròppo pöchi, ma pòsso dî che ò visciûo ’n’infànçia felîçe. No l’ò mâi sentî ratelâ e ò avûo da liâtri tànto amô. Pe tùtta-a vìtta ò avûo o rinpiànto de ’n papà mâvegiôzo, bèllo, ch’o savéiva tùtto, da-o quæ ò inparòu tànte cöse, perché o no perdéiva òcaxón pe mostrâme quarcösa, magâra durànte ’n zêugo, e o l’avéiva de lóngo ’na rispòsta a-e mæ domànde.

Se me piâxe a mùxica l’é perché in câza sentîvimo, a-a séia, i dìschi di ciù famôzi cantànti d’òpera, sunæ co-o gramòfono co-a puntìnn-a, che ògni tànto a se dovéiva cangiâ, e tànti de viâtri se ricordiàn ascì de quélle mastodóntiche ràdio co-i sportélli laterâli che drénto gh’êa o rivestiménto fæto con tànti tochétti de spêgio e o pòsto pe i gotìn e-e botìgge di licôri: l’Aurum, a Prunella, o Millefiori, o Maraschìn. Poi, a Sàn Pê d’Ænn-a, in fàccia a-a gêxa de Gràçie, gh’êa o Cafè Montecùcco, dôve de spésso faxéivan e aodiçioìn de òpere in sce dìsco, e l’éa ’n pö cómme anâ a-o tiâtro, sôlo ch’o costâva de mêno e sò-u poéivimo permétte de ciù.

Chisà dôve a l’é anæta a finî quélla bèlla coleçiòn de mùxica: ghe són passâ ’n giórno, davànti a-a gêxa. Gh’é ancón in bar, che naturalménte o l’é tùtto divèrso: són intrâ e ò pigiòu ’n cafè, con tànta malinconîa. Ma ànche a-o Càrlo Felîçe me portâvan, ch’o l’êa sci in pö deruòu, ma gh’avéivan mìsso di teloìn rósci che crovîvan e macérie di pàlchi. Ànche li ò sentîo de òpere e di conçèrti: mah, se l’avésan ricostroîo comm’o l’êa! A Scâla de Milàn, a Fenîce de Venéçia, o Petruzzelli de Bâri l’àn rifæti cómme prìmma, o nòstro... lascémmo pèrde, che me gh’amànca sôlo doî vazétti de baxeicò in scî pogiöli e ’na tàggia co-a giancàia destéiza e pöi l’arêdo o l’é conplêto. Scuzæme, ma o mogógno o no me mànca. Un scûo de mêno e mogógno lìbero, dîva i vêgi mainæ. O ricòrdo de mæ papà o me pòrta òua a-a sò pasciòn pe-i mónti dôve tùtti-i ànni, inta stæ, anâvimo a fâ e férie. O m’à fæto conósce o Trentìn, l’Âto Àdige e o me faxéiva aranpinâ sciù pe-i mónti cómme ’na cravétta, e quànde arivâvimo inte quàrche rifùggio in çìmma a-i mónti e génte se mâvegiâvan che “la bambina” a foîse arivâ scìnn-a lasciù co-e sò gànbe. E mi êo felîçe d’avéilo fæto conténto: o me ciamâva “o mæ alpinòtto” perché lê o l’êa stæto inti Alpîni; “Alpìn fa grado”, o me dixéiva. O me mostrâva dôve nàsce e stélle alpîne, e gensiâne, i rododéndri, e àrniche e tànt’âtri fiôri e èrbe de montàgna. Quànte bèlle giornæ in mêzo a-i mónti, con tùtto quéllo vèrde de tànte sfumatûe, a çercâ e marmòtte, e che feliçitæ védine unn-a!

O l’avéiva ànche ’na bèlla vôxe, o sunâva o pianofòrte, coscì ancón òua, dòppo tùtti-i ànni che l’é passòu, me bàsta sentî ’na romànza d’òpera, ’na vêgia cansón, perché a nostalgîa de quéllo papà straordinâio a me pìgge e a me fàsse tornâ inderê. Quànde véddo di figeu insémme a-i sò papà, drénto de mi ghe àoguro che pòsan avéili vixìn pe tànto ténpo e, da gréndi, avéi di ricòrdi bèlli cómme i mæ.

Ebe Buono Raffo

Pigiòu da-o Gazzettino Sampierdarenese Anno XLII - N. 2, 20 de frevâ do 2013