Ancheu, a partî da òtôbre, pe televixón se védde sôlo da pubriçitæ de demôe (a giöia di figeu, cómme se no ghe n'avésan za abastànsa) ò botìgge de bìbite ò panetoìn. I negòççi én pìn e sénpr'avèrti, e stràdde càreghe de lûxe: pe quarchedùn l'öriâ dî ch'a tredicêxima a no bastiâ; âtri faiàn fìnta de nìnte; âtri ancón pasiàn tùtto o dexénbre a-acatâ regàlli e penscêi.

«È Natale, è Natale!», se sénte dî tùtti i santìscimi giórni. Se sto chi o l'é o Natâle d'ancheu, no éuggio pensâ a quéllo de domàn.

Vêi, inte 'n'antîga Zêna ascordâ, o Natâle o l'êa visciûo inte 'n'âtra mainêa. Comensémmo co-o dî che o vêo nómme zenéize pe 'ndicâ o giórno ciù atéizo de l'ànno o l'é quéllo de "Dênâ" (fòscia da-e paròlle latìnn-e Deus natus ò Dies Natalis). Ancheu, comónque, o no l'é ciù dêuviòu (ma sàiva bèllo rescrovî e antîghe paròlle di nòstri poæ zenéixi).

Fin a sciusciànt'ànni fa, bén, no gh'êa goæi pe vîve: ànsi, no gh'êa pròpio in bèllo nìnte. Figuræve: âtro che demôe, èrboi (gh'êan, ma no cóm'ancheu) e dôsci! O giórno de Natâle o l'êa un di pöchi, se no l'ùnico, pe inpîse pe bén a pànsa. Se-e palànche no êan goæi, s'anâva a mangiâ da quàrch'âtra famìggia. Peu, se ghe n'êa, s'apendéiva quàrche mandarìn ò quàrche bonbón ascì («Sùsitelo bén bén prìmma de mangiâlo!»), ma nìnte de ciù. A cuxìnn-a, fòscia, a l'êa mêgio de quélla d'ancheu: se cuxinâva o pandóçe zenéize (âtro che Pandöri acatæ a-i gréndi sopermercoéi!) e se fâva i raieu (e se mangiâvan sôlo inte quéllo giórno).

E tegnìmmo a ménte che o Natâle o l'é 'na fèsta religiôza! Se stâva de ciù in famìggia, se contâva de stöie antîghe, e i figeu zeugâvan tùt'insémme.

Che mi sàcce, regàlli no se ne fâva (a Pasquêta, o séi de zenâ, i figeu riçevéivan unn-a - e unn-a sôla - demôa); ciù che âtro, se dêuviâva e palànche che gh'êa pe-o prànso.

L'érbo o no l'êa nìnt'âtro che dötræ ràmme a-e quæ s'atacâva da frûta, ò quàrche dôçe picìn. O prezépio, seghiaménte, o conoscéi tùtti: éuggio sôlo fâve notâ che, into 1700, o prezépio zenéize o l'êa coscì rinomòu d'avéi dæto vìtta adreitûa a 0na schêua.

Mi diéiva alôa che sàiva bén rescrovî o vêo Natâle, fæto de pâxe-e amô, de tradiçioìn e religiozitæ, do prànso e de partîe a Ciapachìnze.

Comónqu'o ségge, v'òuguro de pasâ in bón Natâle insémme a-i vòstri câi. Ougûri!

Stêva
http://www.tuttozena.org

Pigiòu da-o Gazzettino Sampierdarenese Anno XXXVI - N. 11, 18 de dexénbre do 2008