O condiçionâle o no corispónde sôlo a-o mæximo mòddo verbâle do Zenéize: Mi volus fiksi rendevuon (Mi voriéiva fisâ ’n apontaménto), ma ascì a-o conzontîvo quànde vêgne esprèssa ’n’eventoalitæ ch’a no gh’à efetîva çertéssa: Se hazarde mi malsaniĝus (Se pe câxo mi me amoutîse) e quànde o l'é o vèrbo da propoxiçión prinçipâ con ’na segondâia riferîa a ’n’açión consegoençiâle ipotética: Se ŝi venus ĉi tien, do ni povus diskuti (Se lê a vegnìsse chi, alôa poriêscimo discùtte).

O volitîvo o tradûe tànto l'inperatîvo, ascì negatîvo (a-a segónda persónn-a scingolâre in Zenéize a l'infinîo): Atendu mian revenon, ne foriru (Aspêta o mæ ritórno, no andâ vîa), quànte o conzontîvo da propoxiçión segondâia quànde se esprìmme órdini, comàndi, voentæ, dovéi, necescitæ, amoniçioìn, proibiçioìn ò ascì dexidêi, aogûri e invîti: Mi deziras, ke ili estu feliĉaj (Mi dexìdio che lô ségian felîçi).

Veu l’ûzo de l’indicatîvo futûro, e no do volitîvo, vèrbi che no esprìman voentæ cómme esperi (sperâ), kredi (crédde), timi (témme), supozi (supónn-e), sugesti (sugerî, propónn-e), ebli, esti ebla (êse poscìbile, poéi êse) e scìmili: Mi esperas, ke ili helpos min (Mi spêro che lô m'agiùten).

E fórme riflescîve pêuan êse costruîe co-o pronómme si, co-i pronómmi personâli ò co-o posescîvo ch'o corispónde a-o sogétto, in çèrti câxi o riflescîvo o vêgne esprèsso inte ’na léngoa ma no inte l’âtra: Mi ciras miajn ŝuojn (Mi me lùstro e scàrpe); Surmetu skarpon kaj palton (Métite scèrpa e capòtto); Mi ne forgesos ŝin (Mi no me l’ascordiö). A-o vèrbo peu êse dæta fórma riflescîva ascì co-o sufìsso verbâle -iĝ-: Ni nin turnis / Ni turniĝis (Se sémmo gjæ), ch’o fa cóbia co-o sufìsso caozatîvo -ig- ch'o rénde o vèrbo tranxitîvo: Iri dormi (Andâ a dormî); Endormiĝi ĉetable (Adormîse a töa); Endormigi la infanon (Fâ dormî / Métte a dormî o figeu). I doî sufìssi pêuan diventâ vèrbi: igi (fâ diventâ), iĝi ò igi sin (diventâ).

Bruno Valle
Gruppo Esperanto Tigullio

Pigiòu da-o Gazzettino Sampierdarenese Anno XLIII - N. 10, 16 de dexénbre do 2014